De regering moet dringend werk maken van nieuwe regelgeving over geëncrypteerde telefoons, schrijft Geert Lenssens. En ook echt op zoek gaan naar de buit.
Met het kraken van haar Sky ECC-telefoons kreeg de Belgisch-Nederlandse drugsmaffia volgens de politie en enkele beleidsmakers vorige week een fatale klap toegediend. Strafpleiter Walter Damen verstoorde het feestje en wees erop dat het een veldslag was, maar zeker niet de oorlog. Alle druglords konden dezelfde week lezen dat de nieuwe beaujolais al gearriveerd was in de vorm van de ‘hyperveilige’ provider NO.1BC (DS 12 maart). Tegelijk kwam de federale procureur met enig cynisme melden dat het met de huidige middelen 685 jaar zou duren om alle in beslag genomen Sky ECC-data te analyseren.
Ik zie echt geen reden voor een feeststemming of voor triomfalistische oneliners. Alle lof natuurlijk voor politie en parket. Ze konden het leven zoals het is van de narcoticaboys en witteboordencriminelen in de ‘bovenlaag’ (en waarschijnlijk ook van sommige zwarte-toga’s-criminelen) totaal op zijn kop zetten. Maar zolang er vraag is naar het product, zal het aanbod blijven bestaan, met een hele gelaagde industrie eromheen.
Zevenkoppige draak
Een bepaald type criminaliteit aanpakken, maar de corebusiness vergeten … het is niet nieuw. Begin 2018 werd een zekere Vincent Ramos gearresteerd. Hij was de ceo van het Canadese bedrijf Phantom Secure dat BlackBerry’s van hetzelfde slag als Sky ECC op de markt bracht. Het bedrijf had 20.000 trouwe klanten, onder wie notoire Mexicaanse drugskartels en Hells Angels. De man bediende niet alleen wetens willens de georganiseerde criminaliteit, zijn product was er speciaal voor ontworpen. Ramos werd veroordeeld en zit zijn straf nu uit in de VS. De topman van Sky ECC gaat dezelfde weg op. En de Franse en Nederlandse politie slaagden er recent ook in om de Encrochat-telefoons te kraken, waardoor hele netwerken van drugstrafikanten werden opgerold.
Walter Damen heeft een punt waar hij de euforie tempert, want je moet maar eens gaan zoeken op het internet of het darknet. Je vindt zonder veel moeite allerlei alternatieve telefoons. Het drugsmilieu is een zevenkoppige draak en regenereert moeiteloos.
De regering-De Croo moet, in plaats van een vreugdedansje te maken, zich buigen over de achterliggende problemen. Geëncrypteerde telefoons zijn onmisbaar in de drugsmilieus. Misschien is een verbod van de telefoons en de technologie een brug te ver, maar waarom maak je het gebruik van zulke toestellen niet afhankelijk van procedures, registraties en vergunningen?
Verder zie ik geen graten in de invoering van een nieuw misdrijf dat zowel de producenten als de verkopers (en de tussenpersonen) van zulke toestellen voor criminele doeleinden bestraft. Je kunt ook een strenge onderzoeks- en identificatieplicht van hun klanten opleggen, waarbij automatisch vermoed wordt dat ze criminele belangen dienen als ze niet aan de identificatieplicht voldoen. En het is evident dat de Computer Crime Unit in middelen en manschappen minstens moet worden vertienvoudigd om de codes sneller te kunnen kraken.
Narcoticafortuinen
Deze criminelen hebben nog een zwakke plek, en het is dé ultieme reden waarom zij zoveel risico’s nemen: hun vermogen. Dat kunnen ze, net zoals financiële criminelen die al evenzeer een plaag zijn, vandaag veilig opbergen in offshore constructies. De berichten over narcoticafortuinen van honderden miljoenen in onder meer Dubai laten niets aan de verbeelding over. Magistraten hebben daarover recent nog de alarmbel geluid in het boek Financieel rechercheren. Ze klaagden over het schrijnende gebrek aan mensen en middelen bij financiële onderzoeken naar de buit van witteboordencriminelen. Bij drugscriminaliteit is het niet anders. De vette vissen worden nooit gevangen.
Enkel door de criminelen te beroven van hun geheime communicatie en door hun buit effectief te traceren, kunnen successen geboekt worden zonder wrange nasmaak. De roep om meer middelen voor justitie klinkt al lang, maar magistraten zelf horen zeggen dat ze ten einde raad zijn, dat kan er bij mij niet in. In het licht van de Sky ECC-affaire is dit een spijtige anticlimax. We spreken dan lang niet meer over verwaarlozing, maar over schuldig verzuim. Of willen we nog 685 jaar wachten op een efficiënte justitie?
