De advocaten (v.l.n.r.) Geert Lenssens, Laurent Arnauts en Dirk Abbeloos vertegenwoordigen het burgercollectief Darkwater 3M. ©BELGA
Een groep gezinnen zet een groepsvordering op tegen 3M. Opvallend: ze doen dat via een procedure bij de vrederechter. Als het Amerikaanse chemieconcern geen akkoord sluit met de inwoners kan het tot een rechtszaak komen.
STÉPHANIE ROMANS, DAAN BLEUS
Een nieuw burgercollectief bindt de strijd aan met 3M, het chemieconcern dat verantwoordelijk is voor de PFOS-vervuiling in Zwijndrecht. Het wil schadevergoedingen afdwingen voor de omwonenden die de dupe zijn van de vervuiling. Vaak hebben die erg hoge PFOS-waarden in het bloed, wat schadelijk is voor het immuun- en hormonaal systeem en de lever, terwijl de vervuiling van hun tuinen nefast is voor de waarde van hun vastgoed.
Het collectief Darkwater3M – een verwijzing naar de film ‘Dark Waters’ over een milieuschandaal rond het Amerikaanse chemiebedrijf DuPont – wordt verdedigd door Geert Lenssens (SQLaw) en Laurent Arnauts (WATT) en de milieuadvocaat Dirk Abbeloos (Abbeloos & Ghysbrecht). Opvallend is dat het trio een minnelijke schikking wil bekomen via de vrederechter, die doorgaans burengeschillen behandelt.
Burenhinder
De chemiefabriek in Zwijndrecht veroorzaakt met de PFOS-vervuiling burenhinder, redeneren de advocaten, een fout die 3M volgens de wet moet herstellen. ‘Duizenden mensen worden mentaal geterroriseerd door de gegronde vrees dat hun gezondheid en die van hun kinderen is aangetast. Welke onbekende ziekte zullen ze krijgen?’, zegt Lenssens.
De advocaten starten de zaak nu om te voorkomen dat 3M zou kunnen opwerpen dat de feiten zijn verjaard. Bovendien zou de weg via de vrederechter tot een snellere uitspraak moeten leiden, zeggen de advocaten. Andere initiatieven, zoals een strafklacht indienen, kunnen jaren aanslepen. In de zaak-Lernout & Hauspie moesten gedupeerden 20 jaar wachten op een definitieve uitspraak.
Het voordeel van een procedure bij de vrederechter is dat gedupeerden de fout – de vervuiling – niet hoeven aan te tonen. Het is voldoende om te wijzen op de schadelijke gevolgen van de vervuiling. Het burgercollectief mikt erop dat de minnelijke schikking binnen het jaar geregeld is. Als de zaak niet in der minne geregeld raakt, rest de optie van een proces met dagvaarding.
CEO’s
Voor het eerst viseren advocaten behalve 3M in Zwijndrecht ook het Amerikaanse hoofdkwartier in Minnesota en de Belgische en Amerikaanse CEO’s, Koenraad Wilms en Mike Roman. Ook zij worden opgeroepen door de vrederechter. De advocaten willen zo forceren dat 3M de kwestie moet opnemen in de jaarverslagen. Dat kan de beurskoers van het bedrijf negatief beïnvloeden, waarmee de advocaten een stok achter de deur hopen te hebben.
De advocaten treden op voor een groep gezinnen. Die wil uitgroeien tot een groep van 50.000 burgers en ondernemingen die schade lijden door de lozingen van 3M. Dan wordt een massaprocedure mogelijk als blijkt dat 3M niet bereid is uit eigen beweging geld op tafel te leggen.
Verjaren
Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) ondernam eerder juridische actie tegen 3M. In de zomer stelde ze het bedrijf in gebreke. Momenteel onderhandelt ze rechtstreeks over schadevergoedingen. De advocaten vrezen echter dat 3M daarbij rond de pot draait ‘en snoepjes uitdeelt, zoals de schadevergoeding voor landbouwers. Daarachter zit een strategie om de slachtoffers te sussen en in slaap te wiegen’, zegt Arnauts. Het doel van 3M is volgens hen de feiten te laten verjaren. ‘Dat zou betekenen dat slachtoffers hun rechten verliezen’, zegt Lenssens. Burgers die het risico op verjaring willen voorkomen, kunnen zich tot 30 april aansluiten bij het initiatief.
